Behandeling

Internationaal is de wetenschappelijke kennis over de revalidatie van oncologische patiënten de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. De belangrijkste aanbeveling van de richtlijn oncologische revalidatie is om revalidatie ‘op maat’ met iedere patiënt tijdens en na de behandeling van kanker te bespreken. Het gaat hierbij om revalidatiezorg tijdens en na de kankerbehandeling met niet alleen curatieve, maar ook palliatieve opzet. (www.oncoline.nl). In onze fysiotherapiepraktijk zijn deze aanbevelingen uitgangspunt voor de behandeling van oncologische patiënten. 

Verminderde belastbaarheid

Het hebben van kanker heeft invloed op je belastbaarheid. Door de ziekte maar ook door de behandeling word je belastbaarheid fors aangetast. Hierbij spelen medische en lichamelijke aspecten en rol maar ook emotionele en sociale aspecten hebben hun weerslag op je functioneren.

De oncologie fysiotherapeut richt zich op de problematiek die kan ontstaan bij mensen met kanker. Deze problemen kunnen het gevolg zijn van de ziekte zelf maar ook van de noodzakelijke medische behandeling.
Men kan dan denken aan lichamelijke problemen zoals de gevolgen van operatie, schade aan het bewegingsapparaat , hart en longen door bestraling, chemotherapie en lymfeoedeem.
Maar er zijn ook algemene klachten, zoals pijn, moeheid, problemen met het uitvoeren van de dagelijkse bezigheden, een veranderd lichaamsbeeld of verminderde belastbaarheid. Deze algemene klachten hebben vaak een lichamelijke en geestelijke component, die elkaar beïnvloeden.

Bewegen

Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van bewegen op algemene en lichamelijke klachten van kankerpatiënten. Daaruit blijkt dat fysiotherapie en met name bewegen een positieve invloed hebben op kwaliteit van leven, pijn, vermoeidheid, herstel van belastbaarheid en terugkeer in het arbeidsproces.

We onderscheiden globaal vier stadia bij de behandeling van kanker. In ieder stadium gebeurt er iets anders en dat is van belang voor de doelen die de patiënt en de fysiotherapeut samen opstellen voor de behandeling.

1.
In de behandelfase is de diagnose gesteld en vinden de medische behandelingen plaats, zoals operatie, bestraling en/of chemotherapie. Dit kan allerlei ongemak met zich meebrengen waarbij de oncologisch fysiotherapeut kan helpen. In deze fase is het belangrijk om toch actief te zijn en te gaan bewegen. De oncologisch fysiotherapeut kan daarover adviseren en het bewegen begeleiden.

Met name tijdens de behandeling met chemo is het zinvol om voldoende te bewegen. Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen zich dan minder moe en dus fitter voelen. Ook emotioneel voelt men zich sterker. Binnen onze praktijk kan men in kleine groepjes een trainingsprogramma volgen in onze fitnessruimte.

2.
In de herstelfase knapt de patiënt op van de medische behandelingen en kan hij of zij zijn leven weer gaan oppakken. Gevolgen van de medische behandelingen kunnen dat echter in de weg staan. In dit stadium is het dus belangrijk dat er voorwaarden geschapen worden voor het hervatten van een zo normaal mogelijk leven. Daarbij kan de oncologisch fysiotherapeut helpen door bijvoorbeeld een bewegingsprogramma aan te bieden om de conditie weer op te bouwen of klachten te behandelen die verder herstel moeilijk maken. Er kunnen bijvoorbeeld klachten met betrekking tot bewegen zijn maar ook kan het zo zijn dat er lymfeoedeem aanwezig als gevolg van de ziekte of behandeling. In onze praktijk is een gespecialiseerde lymfeoedeem fysiotherapeut aanwezig.

Van veel medische behandelingen is bekend wat de effecten kunnen zijn op lange termijn. Deze lange termijn effecten kunnen soms jaren later pas optreden, als de behandelingen en de na controles allang voorbij zijn. Maar er komen steeds nieuwe behandelingen bij waarvan we de lange termijn effecten misschien nog niet kennen. Veel lange termijn effecten hebben hun uitwerking op het bewegingsapparaat en men komt ermee bij de fysiotherapeut terecht. Het is dus altijd belangrijk om te vertellen dat u ooit behandeld bent voor kanker als u jaren later met klachten naar de fysiotherapeut gaat. De oncologisch fysiotherapeut is vanuit zijn of haar specialisme over het algemeen goed op de hoogte van deze lange termijn effecten.

3.
Maar soms loopt het anders en slaan de medische behandelingen niet goed aan, ontstaan er uitzaaiingen of een nieuwe vorm van kanker. Dan spreken we van de Palliatieve fase. De ziekte is dan niet meer te genezen. Dit stadium kan soms heel lang duren. Belangrijkste is dan dat de kwaliteit van leven goed is. Daarvoor is een actieve levensstijl met veel lichaamsbeweging belangrijk. De oncologisch fysiotherapeut begeleidt en adviseert daarover.

4.
In de terminale fase is het levenseinde in zicht. Klachten zoals pijn, moeheid en benauwdheid kunnen optreden. Bij deze klachten kan de oncologisch fysiotherapeut helpen met bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen, begeleiden bij belasten, advies en ondersteuning bij ventilatie, temperatuur en luchtvochtigheid, ademhalingsoefeningen